Introductie

Beieren – of in het Duits: Bayern – is misschien wel de beroemdste deelstaat van Duitsland. Denk aan lederhosen, dirndls, bierpullen, kastelen en het wereldberoemde Oktoberfest. Maar Beieren is véél meer dan die clichés. Het is de grootste deelstaat van Duitsland en biedt alles: hoge Alpen, schilderachtige meren, middeleeuwse stadjes, moderne steden én een rijke cultuur die diep geworteld is in traditie.

Wat Beieren zo aantrekkelijk maakt, is de veelzijdigheid. In het zuiden liggen de Alpen met bergtoppen boven de 2.000 meter, perfect voor wintersport en zomerse bergwandelingen. In het noorden vind je de rustige Frankische wijnregio’s en in het midden bruisende steden zoals München, Neurenberg en Augsburg.

Met meer dan 13 miljoen inwoners voelt Beieren bijna als een land op zichzelf. En eigenlijk is dat ook zo: veel Beieren voelen zich in de eerste plaats Beier en pas daarna Duitser. Die eigen identiteit merk je overal: in de taal, het eten, de festivals en zelfs de politiek.

➡️ Wil je alle details ontdekken? Blijf lezen en laat je meenemen op reis door [Beieren].

Ligging van Beieren

Beieren ligt in het zuidoosten van Duitsland en grenst aan Tsjechië, Oostenrijk en de Duitse deelstaten Baden-Württemberg, Hessen, Thüringen en Saksen.

Handige feiten:

Hoofdstad: München
Oppervlakte: ca. 70.500 km² (bijna tweemaal zo groot als Nederland)
Inwoners: ruim 13 miljoen
Taal: Duits, met sterke Beierse dialecten (Bairisch, Fränkisch, Schwäbisch)
Bekende rivieren: Donau, Main, Inn, Isar

Dankzij de ligging in de Alpen heeft Beieren berggebieden, maar ook vlaktes en rivierdalen. Hierdoor is het landschap enorm gevarieerd: van bergtoppen en gletsjers tot glooiende heuvels en uitgestrekte bossen.

Geschiedenis in vogelvlucht

Beieren kent een lange en trotse geschiedenis.

Romeinse tijd: in Zuid-Beieren lagen belangrijke Romeinse nederzettingen, vooral langs de Donau en de Alpenroutes.
Middeleeuwen: Beieren ontwikkelde zich tot een machtig hertogdom en later keurvorstendom. Veel kastelen en stadsmuren stammen uit deze periode.
1806 – Koninkrijk Beieren: Napoleon verhief Beieren tot koninkrijk. De Beierse koningen lieten imposante gebouwen na, zoals de paleizen in München.
Koning Ludwig II (1845–1886): de “sprookjeskoning” die kastelen bouwde zoals Neuschwanstein, Linderhof en Herrenchiemsee. Zijn bouwwerken trekken vandaag miljoenen toeristen.
Na WO II: Beieren werd onderdeel van de Bondsrepubliek Duitsland (1949), maar behield altijd een sterke regionale identiteit.

Vandaag de dag is Beieren een van de rijkste regio’s van Europa, met topbedrijven als BMW, Audi, Adidas en Siemens. Toch blijft de Beierse cultuur diep geworteld in traditie en folklore.

Belangrijkste steden en dorpen in Beieren

Beieren is groot, en dat merk je meteen aan de diversiteit van de steden en dorpen. Van de bruisende hoofdstad München tot kleine romantische stadjes met middeleeuwse stadsmuren – er is voor ieder wat wils. Hieronder vind je een overzicht van de bekendste en mooiste plekken.

München – de bruisende hoofdstad

München is de trots van Beieren. Bekend van het Oktoberfest, maar ook een stad vol kunst, historie en moderne flair.

Wat je zeker niet mag missen in München:

Marienplatz: het centrale plein met het Neues Rathaus en de beroemde klokkenspelshow (Glockenspiel).
Englischer Garten: een gigantisch stadspark, groter dan Central Park in New York. Je kunt er zelfs surfers zien op de Eisbach-golf.
BMW Welt & Museum: een must voor autoliefhebbers.
Allianz Arena: het stadion van FC Bayern München.
Residenz München: het enorme paleis van de vroegere koningen van Beieren.

Insidertip: Bezoek München niet alleen in september (Oktoberfest), maar ook in december: de kerstmarkten zijn sprookjesachtig.

Neurenberg (Nürnberg) – stad van historie en tradities

Neurenberg ligt in Franken (Noord-Beieren) en heeft een indrukwekkende geschiedenis.

Hoogtepunten:

Keizerburcht (Kaiserburg): middeleeuws kasteel dat hoog boven de stad uittorent.
Oude stadsmuren: een van de best bewaarde stadsmuren van Europa.
Kerstmarkt (Christkindlesmarkt): een van de bekendste van Duitsland.
Documentatiecentrum Reichsparteitagsgelände: museum over de rol van de stad tijdens het Derde Rijk.

En natuurlijk: de beroemde Nürnberger Lebkuchen (peperkoek).

Augsburg – oudste stad van Beieren

Augsburg werd al door de Romeinen gesticht en is een van de oudste steden van Duitsland.

Bezienswaardigheden:

Fuggerei: de oudste sociale woonwijk ter wereld, gesticht in 1516.
Rathausplatz: plein met het imposante stadhuis en de Perlachturm.
Dom van Augsburg: gotische kathedraal met prachtige glas-in-loodramen.

Insidertip: proef de typische Augsburgse broodjes met Leberkäse (soort gehaktbrood).

Regensburg – UNESCO-werelderfgoed aan de Donau

Regensburg is een middeleeuwse stad vol charme.

Highlights:

Steinerne Brücke: oude stenen brug over de Donau.
Dom St. Peter: indrukwekkende gotische kathedraal.
Gezellige straatjes met cafés en biergartens.

Regensburg is perfect voor een dagtrip, maar ook om een paar dagen door te brengen.

Würzburg – stad van wijn en barok

Würzburg ligt aan de rivier de Main en staat bekend om zijn barokke pracht en wijncultuur.

Wat je niet mag missen:

Residenz Würzburg: barok paleis, UNESCO-werelderfgoed.
Alte Mainbrücke: historische brug waar locals graag een glas wijn drinken met uitzicht over de stad.
Festung Marienberg: burcht op de heuvel boven de stad.

Insidertip: probeer de lokale witte wijn in een “Bocksbeutel”-fles.

Bamberg – de stad van bier

Bamberg is een charmant stadje in Franken en beroemd om zijn biertraditie.

Wat maakt Bamberg uniek?

Het Altes Rathaus dat midden in de rivier gebouwd is.
De Dom van Bamberg.
De wijk Klein-Venedig met kleurrijke vakwerkhuizen langs het water.
En vooral: de lokale Rauchbier (gerookt bier).

Rothenburg ob der Tauber – sprookjesstad

Rothenburg ob der Tauber is misschien wel het mooiste middeleeuwse stadje van Duitsland.

Wat je kunt verwachten:

Perfect bewaarde stadsmuren.
Sprookjesachtige straatjes en vakwerkhuizen.
Het Käthe Wohlfahrt kerstwinkeldorp, het hele jaar door open.

Insidertip: ga ’s avonds mee met de “nachtwacht”-tour voor een bijzondere ervaring.

Passau – de stad van drie rivieren

Passau ligt in het zuidoosten, waar de Donau, Inn en Ilz samenkomen.

Highlights:

Dom St. Stephan met het grootste kerkorgel van de wereld.
De schilderachtige Altstadt met pastelkleurige huizen.
Boottochten over de Donau.

Kleinere dorpen en regio’s

Beieren is niet alleen groot in steden, maar ook in schilderachtige dorpen:

Garmisch-Partenkirchen: wintersporthoofdstad aan de voet van de Zugspitze.
Berchtesgaden: idyllisch dorpje in de Alpen, vlak bij de Königssee.
Mittenwald: beroemd om vioolbouw en kleurrijke huizen.
Dinkelsbühl: een stadje dat net als Rothenburg middeleeuws aandoet, maar minder toeristisch is.

Cultuur & tradities in Beieren

Beieren zonder cultuur en tradities? Onmogelijk. Deze deelstaat ademt folklore, oude gewoontes en een flinke dosis trots. Veel Duitsers zeggen zelfs dat Beieren “een land in een land” is – en daar zit wat in.

De Beierse identiteit

Beieren heeft een heel sterke regionale identiteit. Voor veel inwoners is Beiers zijn belangrijker dan Duits zijn. Dat merk je in:

Taal en dialect: het Beiers (Bairisch) klinkt compleet anders dan standaard Duits. Voor buitenstaanders is het soms nauwelijks te volgen, maar het geeft direct kleur en sfeer.
Kleding: Lederhosen en Dirndls zijn niet alleen verkleedpartijtjes voor toeristen. Tijdens festivals, dorpsfeesten en zelfs bij bruiloften dragen locals dit nog met trots.
Gastvrijheid: Beieren staan bekend als gezellig, bourgondisch en soms een tikje eigenwijs.

Het Oktoberfest

Het Oktoberfest in München is hét symbool van Beierse cultuur en het grootste volksfeest ter wereld.

Jaarlijks in september/oktober.
Miljoenen bezoekers van over de hele wereld.
Reuzenpullen bier (Masskrug), traditionele gerechten en muziek.
Grote tenten van beroemde brouwerijen zoals Hofbräu, Paulaner en Augustiner.

Tip: naast München zijn er door heel Beieren kleinere Oktoberfeesten die vaak authentieker en minder toeristisch zijn.

Andere festivals en tradities

Maibaum (Meiboom): elk dorp zet op 1 mei een versierde boom op het dorpsplein, vaak met muziek en bier.
Almabtrieb: in de herfst worden de koeien uit de Alpen teruggebracht naar het dal, prachtig versierd met bloemen en bellen.
Weihnachtsmärkte (kerstmarkten): Beieren staat vol met traditionele kerstmarkten. Neurenberg en München zijn beroemd, maar elk dorp heeft zijn eigen versie.
Biergarten-cultuur: in de zomer zitten families in de openlucht-biergartens onder de kastanjebomen. Je neemt je eigen eten mee en bestelt een biertje van de tap.

Beierse muziek & dans

Volksmuziek speelt een grote rol in Beieren. Denk aan accordeons, blaasinstrumenten en vrolijke dansen in traditionele klederdracht.

Schuhplattler: een traditionele dans waarbij mannen op hun schoenen, dijen en knieën slaan.
Blasmusik: koperblazers die dorpsfeesten en parades opluisteren.

Hoewel dit folkloristisch klinkt, is het nog steeds springlevend. Tijdens festivals zie je jongeren én ouderen meedoen.

Religie en traditie

Beieren is overwegend katholiek en dat zie je terug in de vele kerken, kloosters en religieuze feesten.

Maria Himmelfahrt en andere heiligendagen zijn nog officiële feestdagen in Beieren.
Veel dorpen hebben processies waarbij beelden van heiligen worden rondgedragen.

Natuur & landschap in Beieren

Beieren is de deelstaat met de grootste landschappelijke variatie van heel Duitsland. Van de toppen van de Alpen tot glooiende wijnheuvels, van de bossen van het Beierse Woud tot idyllische meren zoals de Chiemsee – het landschap hier is ronduit spectaculair.

De Beierse Alpen

Zugspitze – het dak van Duitsland

Met 2.962 meter de hoogste berg van Duitsland.
Te bereiken via de kabelbaan of tandradbaan vanuit Garmisch-Partenkirchen.
In de winter een populair skigebied, in de zomer een walhalla voor wandelaars en klimmers.
Uitzicht over meer dan 400 bergtoppen bij helder weer.

Garmisch-Partenkirchen

Bekend wintersportoord en uitvalsbasis voor bergtochten.
Jaarlijks het Nieuwjaars-Schansspringen (Vierschansentoernooi).
De Partnachklamm, een diepe kloof met watervallen, is een must-see.

Berchtesgadener Land

Het zuidoosten van Beieren, tegen Oostenrijk.
Hier ligt het Nationaal Park Berchtesgaden, het enige echte Alpen-natuurpark van Duitsland.
Hoogtepunt: de Königssee, een smaragdgroen meer met steile bergwanden.
Het Eagles’s Nest (Kehlsteinhaus) biedt indrukwekkend uitzicht en geschiedenis.

De Beierse meren

Chiemsee – de Beierse zee

Grootste meer van Beieren, ook wel de Beierse zee genoemd.
Bekend van het sprookjesachtige Slot Herrenchiemsee, gebouwd door koning Ludwig II.
Populair om te varen, zwemmen, fietsen en wandelen langs de oevers.

Bodensee (Bodenmeer)

Gelegen op de grens met Zwitserland en Oostenrijk.
Steden als Lindau (prachtig eilandstadje) en Lindauhaven zijn toeristische toppers.
Boottochten naar Zwitserland of Oostenrijk mogelijk.

Starnberger See & Ammersee

Nabij München → ideaal voor een dagtrip.
Historisch bekend: Koning Ludwig II verdronk in de Starnberger See.
Veel watersport, zeilen en luxe villa’s langs de oever.

Het Beierse Woud (Bayerischer Wald)

Groot bos- en berggebied langs de Tsjechische grens.
Nationaal Park Bayerischer Wald: oudste nationale park van Duitsland.
Bekend om oerbossen, lynxen, beren en wolven (in reservaten).
Perfect voor wandel- en fietstochten, zowel zomers als winters.

Frankenland – heuvels, bossen en wijnvelden

Het noorden van Beieren (Franken) heeft geen Alpen, maar wel een prachtig glooiend landschap.

Fränkische Schweiz: idyllisch gebied met rotsen, grotten, kastelen en brouwerijen.
Main-riviervallei: beroemd om wijnbouw en schilderachtige dorpjes.
Perfect voor wandeltochten, wijnproeverijen en rustige vakanties.

Allgäu – groen, bergachtig en sprookjesachtig

De regio Allgäu in Zuidwest-Beieren is wereldberoemd door het kasteel Neuschwanstein.

Alpenlandschap met groene weiden, koeien met bellen en houten chalets.
Ideaal voor wintersport, wandelen en wellness.
Bekend om de Allgäuer kaas en kuuroorden.

UNESCO-biosfeergebieden en nationale parken

Nationaal Park Berchtesgaden (Alpen).
Nationaal Park Bayerischer Wald (Beierse Woud).
Biosfeerreservaat Rhön: uniek middelgebergte met heidevelden.
Biosfeer Schwäbische Alb (aan de rand van Beieren).

Activiteiten in de natuur

Wandelen: duizenden kilometers aan bewegwijzerde routes.
Fietsen: van rustige rivierfietspaden tot uitdagende mountainbike-trails.
Wintersport: skigebieden bij Garmisch, Oberstdorf en Berchtesgaden.
Wellness: kuuroorden in Bad Reichenhall, Füssen en Bad Tölz.

Toerisme & bezienswaardigheden in Beieren

Beieren is een paradijs voor toeristen. Van sprookjeskastelen en middeleeuwse stadjes tot moderne musea en levendige festivals – je hoeft je hier geen seconde te vervelen. Hieronder vind je de absolute must-sees en hidden gems.

Kastelen en paleizen

Schloss Neuschwanstein

Misschien wel het beroemdste kasteel ter wereld.
Gebouwd door koning Ludwig II als een sprookjespaleis.
Inspireerde Walt Disney voor het kasteel in Disneyland.
Ligt bij Füssen, aan de rand van de Alpen.

Schloss Hohenschwangau

Het ouderlijk huis van Ludwig II, vlakbij Neuschwanstein.
Minder druk bezocht, maar minstens zo interessant.

Schloss Linderhof

Kleiner, maar zeer luxueus paleis van Ludwig II.
Prachtige tuinen met fonteinen.

Schloss Herrenchiemsee

Op een eiland in de Chiemsee.
Geïnspireerd op Versailles, met indrukwekkende spiegelzaal.

Kerken en kloosters

Dom van Regensburg: gotische kathedraal, UNESCO-werelderfgoed.
Dom van Bamberg: beroemd om de Bambergse Ruiter.
Kloster Ettal: barok klooster in de Alpen, nog steeds actief.
Wallfahrtskirche Wieskirche: pelgrimskerk in rococostijl, UNESCO-werelderfgoed.

UNESCO-werelderfgoed in Beieren

Beieren heeft meerdere UNESCO-sites:

Oude stad van Bamberg
Residenz Würzburg
Wieskirche
Limes Germanicus (Romeinse grenslinie)
Regensburg

Musea en moderne highlights

Deutsches Museum (München): grootste techniekmuseum ter wereld.
Pinakotheken (München): drie topmusea voor kunst (van oude meesters tot moderne kunst).
BMW Welt en Museum: autogeschiedenis en futuristische conceptcars.
Dokumentationszentrum Nürnberg: indrukwekkend museum over WOII.

Pretparken en gezinsuitjes

Legoland Deutschland (Günzburg): ideaal met kinderen.
Playmobil FunPark bij Neurenberg.
Skyline Park in Allgäu.
Therme Erding (bij München): grootste thermaalbad van Europa, met zwembaden, sauna’s en glijbanen.

Praktische reistips & routes in Beieren

Hoe kom je in Beieren?

Met de auto

Vanuit Nederland ben je in 7–9 uur in München (via de A3 of A9).
Vanuit het zuiden van Nederland of België rijd je via Luxemburg of Frankrijk richting Neurenberg en dan verder Beieren in.
Tip: in Duitsland betaal je géén tol (behalve voor vrachtwagens), maar in Oostenrijk en Zwitserland wel.

Met de trein

De ICE-trein gaat rechtstreeks naar München vanuit Frankfurt en Keulen.
Vanuit Nederland kun je via Düsseldorf of Frankfurt overstappen en binnen een dag in Beieren zijn.

Met het vliegtuig

München Airport: grootste vliegveld, directe verbindingen met Nederland.
Neurenberg Airport: kleiner, handig voor Noord-Beieren.
Memmingen (Allgäu Airport): budgetmaatschappijen zoals Ryanair vliegen hierop.

Vervoer ter plekke

Trein & bus: uitstekend geregeld met Deutsche Bahn en regionale netwerken.
Bayern Ticket: dagkaart waarmee je voordelig onbeperkt door Beieren reist met regionale treinen.
Auto: ideaal om de kleinere dorpen, meren en natuurparken te ontdekken.
Fietsen: steeds populairder, vooral in Franken en rond de meren.

Beste reistijd

Lente (april-mei): bloesem, wijnfeesten, nog niet te druk.
Zomer (juni-augustus): warm, perfect voor meren en bergen, maar ook hoogseizoen.
Herfst (september-oktober): wijnfeesten, Oktoberfest en kleurrijke bossen.
Winter (december-februari): kerstmarkten en wintersport in de Alpen.

Mooiste routes door Beieren

Autoroutes

Romantische Straße
- Loopt van Würzburg naar Füssen (ca. 350 km).
- Langs kastelen, vakwerksteden en het beroemde Neuschwanstein.
- Hoogtepunten: Rothenburg ob der Tauber, Augsburg, Füssen.
De Alpenstraße
- Van Lindau aan de Bodensee tot Berchtesgaden.
- Prachtige route door de Beierse Alpen.
- Kastelen, meren, bergen – alles komt voorbij.

Fietsroutes

Main-Radweg: langs de rivier de Main, door wijnregio’s.
Donau-Radweg: van Ulm naar Passau en verder richting Oostenrijk.
Altmühltal-Radweg: door een rustig dal vol natuur en kleine dorpjes.

Wandelroutes

Wandelpad rond de Königssee (Berchtesgaden).
Zugspitze beklimmen: voor ervaren bergwandelaars.
Wandelingen in Franken: langs kastelen, grotten en brouwerijen.

Dagtrips en combinaties

Van München naar Neuschwanstein: perfect dagtripje (ca. 2 uur rijden).
Königssee + Berchtesgaden: boottocht over het meer en bezoek aan het Eagles’s Nest.
Würzburg & de Romantische Straße: start je route met een dagje Residenz en wijn.
Dagje meren: Chiemsee, Ammersee of Starnberger See vanuit München.

Conclusie

Beieren is een deelstaat die werkelijk alles heeft: bruisende steden, sprookjesachtige kastelen, hoge Alpen, idyllische meren en een cultuur die doordrenkt is van traditie. Of je nu voor het Oktoberfest komt, een wandeling in de Alpen wilt maken of gewoon wilt genieten van een glas Frankenwijn in een middeleeuws stadje – Beieren stelt nooit teleur.

➡️ Meer ontdekken? Lees onze themapagina’s:

[Steden en dorpen in Beieren]
[Natuur in Beieren]
[Bezienswaardigheden in Beieren]
[Praktische tips voor reizen in Beieren]